World Diabetes Day: फास्टिंग ब्लड शुगर आणि जेवणानंतरच्या ग्लुकोजमध्ये नेमका काय असतो फरक?

World Diabetes Day: रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करणे हे डायबेटीजचं व्यवस्थापन आणि संपूर्ण आरोग्य राखण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पैलू आहे. उपवास रक्तातील साखर आणि जेवणानंतरची ग्लुकोजची पातळी हे दोन महत्त्वाचे मोजमाप आहेत. या दोन वाचनांमधील फरक आणि ते काय सूचित करतात हे समजून घेतल्याने तुमच्या आरोग्याविषयी मौल्यवान अंतर्दृष्टी मिळू शकते आणि तुमचा आहार, औषधोपचार आणि जीवनशैली यासंबंधी माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास मदत होते.

फास्टिंग ब्लड शुगर

लॅबचे व्यवस्थापकीय संचालक डॉ अजय शहा यांनी सांगितलं की, उपवास रक्तातील साखर, नावाप्रमाणेच, रात्रभर उपवास केल्यानंतर, विशेषत: आठ तास किंवा त्याहून अधिक काळ आपल्या रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीचे मोजमाप आहे. ही चाचणी सामान्यतः तुम्ही काहीही खाण्यापूर्वी किंवा पिण्यापूर्वी सकाळी केली जाते, ज्यामुळे तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी निश्चित होते.

एकूण ग्लुकोज नियंत्रणाचे मूल्यांकन करण्यासाठी उपवास रक्तातील साखरेची पातळी एक आवश्यक सूचक आहे. सामान्य उपवास रक्तातील साखरेची पातळी सामान्यत: 70 ते 100 मिलीग्राम प्रति डेसीलिटर (mg/dL) पर्यंत असते, जरी विशिष्ट लक्ष्य वैयक्तिक परिस्थिती आणि आरोग्य सेवा प्रदात्याच्या शिफारशींवर अवलंबून बदलू शकतात.

उपवास रक्तातील साखरेची पातळी पूर्व-मधुमेह किंवा मधुमेह दर्शवू शकतं आणि जर ते सातत्याने जास्त असेल तर ते हृदयरोग, मूत्रपिंड समस्या आणि मज्जातंतूंचे नुकसान यासारख्या दीर्घकालीन गुंतागुंत होण्याचा धोका वाढवू शकतात. तुमच्या हेल्थकेअर प्रदात्याच्या सल्ल्यानुसार आहारातील बदल, व्यायाम आणि औषधे यांच्या संयोजनाद्वारे उपवास रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवणे आवश्यक आहे.

जेवणानंतरचे ग्लुकोज

डॉ अजय शहा पुढे म्हणाले की, जेवणानंतरची ग्लुकोज पातळी, ज्याला पोस्टप्रॅन्डियल ग्लुकोज पातळी देखील म्हणतात. जेवण घेतल्यानंतर मोजले जाते, सामान्यत: खाल्ल्यानंतर दोन तासांनी. ही चाचणी तुम्ही कार्बोहायड्रेटच्या सेवनानंतर तुमचे शरीर रक्तातील साखरेची प्रक्रिया आणि नियमन कसं करतं याबद्दल अंतर्दृष्टी प्रदान करतं.

जेवणानंतरच्या ग्लुकोजच्या पातळीचे लक्ष्य हे आहे की रक्तातील साखरेची वाढ आणि क्रॅश टाळण्यासाठी त्यांना लक्ष्य श्रेणीमध्ये ठेवणे. साधारणपणे, जेवणानंतरचे दोन तासांचे ग्लुकोज वाचन 140 mg/dL पेक्षा कमी सामान्य मानले जाते. तथापि, तुमच्या विशिष्ट आरोग्य परिस्थिती आणि उद्दिष्टांवर आधारित तुमची लक्ष्य श्रेणी वेगळी असू शकते.

जेवणानंतरच्या ग्लुकोजच्या पातळीचे निरीक्षण करणे महत्त्वाचे आहे कारण ते तुमचे शरीर तुम्ही खात असलेल्या पदार्थांना किती चांगला प्रतिसाद देते हे प्रतिबिंबित करते. जेवणानंतरची ग्लुकोजची पातळी सातत्याने वाढलेली ग्लुकोज सहिष्णुता, इन्सुलिन प्रतिरोधकता किंवा मधुमेह दर्शवू शकते. या स्तरांवर नियंत्रण ठेवल्याने रक्तातील साखरेची अचानक वाढ टाळण्यास मदत होऊ शकते जी दीर्घकालीन आरोग्य समस्यांना कारणीभूत ठरू शकते.

या संख्यांचा अर्थ काय आहे?

उपवास रक्तातील साखर आणि जेवणानंतरची ग्लुकोज पातळी दोन्ही तुमच्या रक्तातील साखरेच्या नियंत्रणाविषयी मौल्यवान माहिती प्रदान करतात, परंतु ते भिन्न हेतू पूर्ण करतात. रक्तातील साखरेचा उपवास केल्याने तुमच्या बेसलाइन ग्लुकोजच्या नियमनाचे मूल्यांकन करण्यात मदत होते, तर जेवणानंतरची ग्लुकोजची पातळी तुमचे शरीर खाल्ल्यानंतर रक्तातील साखरेचे प्रमाण किती चांगले नियंत्रित करते हे दाखवते.

तुमच्या रक्तातील साखरेची संख्या आणि नमुने समजून घेणे हे मधुमेह असलेल्या व्यक्तींसाठी किंवा ज्यांना हा आजार होण्याचा धोका आहे त्यांच्यासाठी अत्यावश्यक आहे. नियमित देखरेख आणि तुमच्या आरोग्य सेवा प्रदात्याशी चर्चा केल्याने तुम्हाला तुमचे उपचार आणि जीवनशैलीच्या निवडीनुसार रक्तातील साखरेची पातळी निरोगी राखण्यासाठी मदत होऊ शकते.