Hydrogen Train in India: କେବେ ପ୍ରଥମ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଟ୍ରେନ୍ ପାଇବ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ? ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଲେ ଜବାବ

Hydrogen Train of Indian Railway: ଖୁବଶୀଘ୍ର ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଚାଳିତ ଟ୍ରେନ୍ ପାଇବାକୁ ଯାଉଛି ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ। ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଟ୍ରେନ୍ କେବଳ ତିନୋଟି ଦେଶରେ ଡିଜାଇନ୍ ହୋଇଛି। ହେଲେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଭାରତ ମଧ୍ୟ ଏହି ତାଲିକାରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଯାଉଛି। ଏହି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଟ୍ରେନ୍ କେବଳ ଭାରତରେ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ଡିଜାଇନ୍ ହେବ। ଚଳିତ ବର୍ଷର ରେଳ ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣା ସହିତ ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଚାଳିତ ଟ୍ରେନ୍ ୨୦୨୩ ଡିସେମ୍ବରରେ ଚାଲିବ। ଏହା କାଲକା-ଶିମଲା ମାର୍ଗରେ ଚଳାଚଳ କରିବ।

ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ (Railway Minister Ashwini Vaishnaw) କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଗାମୀ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଚାଳିତ ଟ୍ରେନ (Hydrogen Powered Train) ନାଁ 'ବନ୍ଦେ ମେଟ୍ରୋ' (Vande Metro) ରଖାଯିବ। ଏହି ଟ୍ରେନ ଐତିହାସିକ ନ୍ୟାରୋ ଗେଜ୍ ମାର୍ଗରେ (Narrow Gauge Track of Indian Railways) ଦାର୍ଜିଲିଂ ହିମାଳୟ ରେଳପଥ, ନୀଳଗିରି ମାଉଣ୍ଟେନ୍ ରେଲୱେ, ମାଥେରାନ୍ ହିଲ୍ ରେଲୱେ, କାଙ୍ଗରା ଉପତ୍ୟକା, ବିଲମୋରା ୱାଘାଇ ଏବଂ ମାରୱାର-ଦେଓଗଡ ମଦ୍ରିଆ ମାର୍ଗରେ ଚଳାଚଳ କରାଇବାକୁ ଯୋଜନା ରହିଛି। ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଚାଳିତ ଟ୍ରେନ୍ ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତରରେ ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦିତ ହେବ। ଏହା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଇନ୍ଧନ କୋଷ (Hydrogen Fuel Cell) ବ୍ୟବହାର କରିବ। ଯାହା ଉଦଜାନ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନ (Hydrogen and Oxygen) ବ୍ୟବହାର କର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ କରିବ। ଏହି ଟ୍ରେନ୍ ପ୍ରଦୂଷଣ ବିରୋଧରେ ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ଏକ ଉତ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ କରିବ।

ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଇନ୍ଧନ ସେଲ ପରିଚାଳନା ମୂଲ୍ୟ ଡିଜେଲ ଇଞ୍ଜିନ (Diesel Locomotive of Indian Railway) ତୁଳନାରେ ୨୭% ଅଧିକ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଏହାର ଅତ୍ୟଧିକ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ପ୍ରକୃତି ହେତୁ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଆହ୍ୱାନ ଠାରୁ କମ ନୁହେଁ। ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଟ୍ରେନ୍ ସେହି ଟ୍ରେନ ଯିଏ ପାରମ୍ପାରିକ ଡିଜେଲ ଇଞ୍ଜିନ ବଦଳରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଇନ୍ଧନ କୋଷ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ। ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଇନ୍ଧନ କୋଷ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଉଦଜାନ ଏବଂ ଅମ୍ଳଜାନ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଥାଏ। ଯାହା ଟ୍ରେନ୍ ମୋଟର (Train Motor) ଚଳାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ।

ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଟ୍ରେନ୍ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ କିମ୍ବା କଣିକା ପଦାର୍ଥ ପରି କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଦୂଷକ ନିର୍ଗତ କରେ ନାହିଁ। ତାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଡିଜେଲ ଟ୍ରେନ୍ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ବିକଳ୍ପ କରିଥାଏ। ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ସୁବିଧା ହେଉଛି ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି ଉତ୍ସ ଯେପରିକି ପବନ, ସୌର, କିମ୍ବା ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରି ହାଇଡ୍ରୋଜେନ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଇ ପାରିବ। ଏହି ଟ୍ରେନ୍ ପାଇଁ ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଣକୁ ପରିଷ୍କାର ଏବଂ ଅକ୍ଷୟ କରାଯାଇ ପାରିବ।