ક્યાં આવેલી છે એ પથ્થરની તલવાર? જેને નમન કરીને રાહુલ ગાંધીએ શરૂ કરી યાત્રા

તલવાર જેવી દેખાતી પ્રતિમા પથ્થરમાંથી બનેલી છે. જેને વિશ્વની સૌથી ઉંચી તલવાર પ્રતિમા કે સ્મારક તરીકેની વિશિષ્ટતા તેને છે તે જાણ્યા પછી તમારી ઉત્સુકતા વધુ વધશે. આ કોની તલવારો છે? આ કોના સંકેતો છે? વાસ્તવમાં, ત્રણ તલવારો પાછળ મણિપુરનો ગૌરવશાળી ઈતિહાસ છે, જેના પર દરેક રહેવાસીને ગર્વ છે. અહીંના સમુદાયનો ભવ્ય ઈતિહાસ અને રાષ્ટ્રવાદ સાથે જોડાયેલી વાતો પણ તેની સાથે સંકળાયેલી છે. ચોક્કસપણે આવા પૃષ્ઠોમાં નાયકોના નામ મોટા અક્ષરોમાં લખાયેલા છે અને ભવિષ્ય તેમના ગીતો ગાય છે. આવો જ એક પ્રકરણ મણિપુરી સમુદાયના લોકોની આ તલવારો સાથે સંબંધિત છે. હા, તે અંગ્રેજો અને મણિપુરના લોકો વચ્ચે લડાયેલા યુદ્ધનું પાનું છે. આ તલવારો 1891માં મણિપુરી સમુદાયની બહાદુરી અને દેશભક્તિની ગાથા કહી રહી છે.

અંગ્રેજો તલવારોની ધારથી ગભરાઈ ગયા હતા-
તે સમયે અંગ્રેજો માટે કહેવામાં આવતું હતું કે બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય પર ક્યારેય સૂર્ય આથમતો નથી. 1891 સુધીમાં બ્રિટિશ સામ્રાજ્યવાદના મૂળ ખૂબ ઊંડા થઈ ગયા હતા. એવું લાગતું હતું કે પૃથ્વી પર કોઈ તેની સાથે સ્પર્ધા કરવાની ક્ષમતા નથી. આવી સ્થિતિમાં મણિપુર જેવા નાના સામ્રાજ્ય માટે બ્રિટિશ શાસન સામે લડવાનો અર્થ હાર સિવાય બીજું કંઈ જ નહોતું. હારની અપેક્ષા હોવા છતાં, મણિપુરના બહાદુર યોદ્ધાઓ અંગ્રેજો સામે તેમના અસ્તિત્વ માટે લડ્યા. તેઓ તેમના અંતિમ શ્વાસ સુધી શરણાગતિ સ્વીકારવા માટે સંમત ન હતા. આવા બહાદુર વીરોની ધારદાર તલવારોએ અંગ્રેજી સેનાને મુક્ત કરી દીધી.

ત્રણ તલવારો તે બહાદુર શહીદોને સમર્પિત છે. મણિપુરીઓ એંગ્લો-મણિપુર યુદ્ધમાં લડેલા તેમના બહાદુર પૂર્વજોને યાદ કરવા દર વર્ષે 23 એપ્રિલે ખોંગજોમ દિવસની ઉજવણી કરે છે. આ સશસ્ત્ર સંઘર્ષ મણિપુરના રજવાડા અને બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય વચ્ચે લડાયેલો છેલ્લો યુદ્ધ હતો. મણિપુર યુદ્ધ હારી ગયું પરંતુ ખોંગજોમની લડાઈને ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામની સૌથી ભયાનક લડાઈઓમાંની એક ગણવામાં આવી.

રાહુલ એ બહાદુરીને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા ગયા હતા-
યુદ્ધના નાયક પાઓના બ્રજબાસીએ અંગ્રેજોની સેવા કરવાને બદલે મૃત્યુ પસંદ કર્યું હતું. આવા ઘણા યોદ્ધાઓ હતા જેમને મણિપુરનું દરેક બાળક આજે પણ એક ગૌરવ સાથે યાદ કરે છે. કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધી થોબલ જિલ્લામાં સ્થિત યુદ્ધ સ્મારક પર ગયા અને મણિપુરના લોકો સાથે એકતા દર્શાવી અને નાયકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપી. આ પછી યાત્રા શરૂ થઈ.