Zee News Exclusive: બજેટ બાદ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણનો પ્રથમ ઇન્ટરવ્યૂ

પ્રશ્ન: તમે 4 બજેટ રજૂ કર્યા છે, કયું શ્રેષ્ઠ હતું? આ વાળું કે પછી આના પહેલા વાળું?
જવાબ: નક્કી કરવું બહુ મુશ્કેલ છે. તેના બદલે કયું બજેટ પડકારજનક હતું તે વિશે વિચારવું જોઈએ. ગયા વર્ષે 2021નું બજેટ અને 2022નું બજેટ ખૂબ જ પડકારજનક હતું. કારણ કે, કોવિડ-19 હજુ સમાપ્ત થયો નથી. હજુ છે. છેલ્લું બજેટ રજૂ થયું ત્યારે ઇંડસ્ટ્રિયલ રિવાઇવલના પડકારો હતા. એટલા માટે તે બજેટ રિવાઇવલને જાળવી રાખવા માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તરત જ આપણે કોરોનાની બીજી લહેરનો સામનો કર્યો.

તેથી ઘણા સેક્શન જેને પુનર્જીવનની જરૂર હતી, જેમ કે હોસ્પિટાલિટી સેક્ટર અને ડિલિવરી, એરપોર્ટ ગ્રાઉન્ડ સ્ટાફ, હોટેલ-રેસ્ટોરન્ટ્સ, સલુન્સ, બ્યુટી પાર્લર પર અસર થઇ. તેથી અમે તે બજેટને પડકારજનક બજેટ બનાવ્યું હતું. પરંતુ આ વર્ષે જ્યારે અમે તૈયારી કરી રહ્યા છીએ અને ઓમિક્રોન વેવ સેટ થઇ ચૂકી છે. બજેટ રજૂ કરવામાં સતત પડકારો આવ્યા. જો એ પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે કે કયું બજેટ પડકારજનક લાગે છે તો જવાબ સરળ નથી. ત્યારે હું દરેક ભારતીય નાગરિકનો આભાર માનું છું. કોઈને રાહત મળી કે નહીં. તેમ છતાં તેઓ અર્થતંત્ર માટે કંઈક યોગદાન આપી રહ્યા છે.

પ્રશ્ન: આઝાદી પછી આવો પડકાર કોઈ નાણામંત્રી સામે આવ્યો નથી, જ્યારે આવી સ્થિતિમાં બજેટ તૈયાર કરવાનું હોય ત્યારે તમને લાગ્યું કે એક વિશેષ તાલીમની જરૂર હતી, કારણ કે તમે સૌથી મુશ્કેલ તબક્કાના બે બજેટ રજૂ કર્યા? તો ક્યારેય લાગ્યું નહી કે આ કેવી રીતે થઇ શકશે...?
જવાબઃ આ દરમિયાન વડાપ્રધાને વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા સતત કંસલ્ટેશન ચલાવી. સામસામે બેસવું શક્ય ન હતું. લગભગ દરેક વર્ગ સાથે તેમના મનમાં શું ચાલી રહ્યું છે તે જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો. તે અપેક્ષા શું છે? મારા સ્તરે પણ ચર્ચા થઈ અને તે પછી ફાઈનાન્સ ટીમે પૂછ્યું કે દરેક વિભાગને શું જોઈએ છે અને શું આપવું જોઈએ. આ પડકાર હતો. મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓમાં રાહત આપવાનો પ્રયાસ કર્યો.

આમ જોવા જઇએ તો 2 બજેટ ખૂબ જ મુશ્કેલ હતા. પરંતુ, લોકડાઉન પછી, ઓછામાં ઓછી 5 એવી જાહેરાતો કરવામાં આવી હતી, જે બજેટ જેવી હતી. આવો તબક્કો ક્યારેય જોયો નથી, પરંતુ આ બે બજેટની સાથે એક જ વર્ષમાં અનેક બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં દરેક વિભાગનું ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું હતું. વડાપ્રધાન પોતે તેના પર બેસીને તૈયાર કરાવતા હતા. તેઓ માત્ર ફાઇનેન્સ પર છોડી દેતા નથી.

પ્રશ્ન: હવે આ બજેટની સીધી વાત કરીએ. જે વસ્તુની સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ રહી છે તે છે ક્રિપ્ટોકરન્સી, કેટલાક લોકો મૂંઝવણમાં છે. 30%ના દરે ટેક્સ લાગુ થશે. તો શું તેને લીગલ કરી દેવામાં આવ્યું છે? શું 30% પછી અલગ GST લાગશે? શું આ લોટરી માફક હશે? શું આ જુગાર હશે?
જવાબ: આ અંગે હંમેશા સ્પષ્ટતા આપીશ. પરંતુ, ક્રિપ્ટોકરન્સી, ડિજિટલ કરન્સી આ બધા શબ્દો પાછળ આપણે થોડું વિચારવું જોઈએ. કરન્સી હોય છે જેને સરકારની માન્યતા હોય અને તેની વેલ્યૂ હોય. તે વસ્તુ કરન્સી હોય છે. જ્યરે સરકાર તેને ઇશ્યૂ કરે છે તો જ તેની કોઇ વેલ્યૂ હશે. જો તમે અને હું કંઈક ઇશ્યૂ કરીએ, તો તે ચલણ નથી.

જો સરકારની ઓથોરિટી સાથે દેશની સેન્ટ્રલ બેંક તેને ઇશ્યૂ કરે છે તો તેને ચલણ ગણવામાં આવે છે. પરંપરાગત રીતે તે આવું હોય છે. અને આધુનિક સમયમાં, જ્યારે આપણે ડિજીટલ રીતે જારી કરીએ છીએ, ત્યારે ત્યાં એક ડિજિટલ ચલણ હોય છે. તેને ચલણ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ, જે ખાણકામ સાથે બ્લોકચેન ટેકનોલોજી પર જારી કરવામાં આવે છે. અમુક અંશે, તે એક એસેટ હોઈ શકે છે, પરંતુ તે ચલણ ન હોઈ શકે. આપણે આ તફાવત સમજવો જોઈએ.

પરંતુ, જો કોઈ સંપત્તિ બનાવવામાં આવી રહી હોય તો કોઈપણ પ્રકારની. તેથી જો તમે તેના પર ટ્રાન્ઝેક્શન દ્વારા થોડો નફો કમાઈ રહ્યા છો, તો અમે તે નફા પર ટેક્સ લગાવ્યો છે. જો તમે કોઈ ટ્રાન્ઝેક્શન દ્વારા કોઈ વસ્તુ વેચી રહ્યા છો અથવા કમાણી કરી રહ્યા છો, તો તેના પર ટેક્સ લગાવવો પડશે. જો કોઈ વ્યક્તિએ કંઈપણ ન મેળવ્યું હોય, માત્ર એકથી બીજામાં ટ્રાન્સફર કર્યું હોય, તો તે વ્યવહાર પર પણ TDS લાગુ થશે. ટ્રાન્ઝેક્શન થઈ રહ્યું હોવાથી ટેક્સ વસૂલવામાં આવી રહ્યો છે. આના પર અમે તેને રેગ્યુલેટ કરવું કે નહીં તે અંગે સલાહ આપી રહ્યા છીએ. દરેક સાથે કરી રહ્યા છીએ. બધાના અભિપ્રાય લઈને કોઈ નિર્ણય લઈશું.

પ્રશ્ન: બજેટ રજૂ કરતી વખતે તમે કહ્યું હતું કે તે વિકાસલક્ષી બજેટ છે અને અમે તેને ગ્રોથ બૂસ્ટર તરીકે પણ જોયું છે. 25 વર્ષથી તૈયાર છે. કેવી રીતે સમજવું તેની ભૂમિકા 25 વર્ષથી બનાવવામાં આવી રહી છે. 7.5 લાખ કરોડના કેપેક્સની વાત કરવામાં આવી છે.
જવાબ: બજેટની શરૂઆતમાં અમે કહ્યું - અમે ટ્વિન્સનો ટ્રેક રાખીએ છીએ. પ્રથમ ટ્રેક છે, જે પહેલાથી જ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર દ્વારા ચાલી રહ્યો છે. બીજું, અમે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં જાહેર ખર્ચ દ્વારા આ રોગચાળા સામે લડતી અર્થવ્યવસ્થાને પુનર્જીવિત કરીશું. ગયા વર્ષે પણ નોંધપાત્ર વધારો થયો હતો.

આ વર્ષે પણ રૂ. 7.5 લાખ કરોડનું મૂડીખર્ચ વધ્યું છે. રોડ, ટ્રાન્સપોર્ટ, એરપોર્ટ, વોટરવે, ઈકોનોમિક કોરીડોર જાહેર ખર્ચથી કરવામાં આવશે. પરંતુ, પરંપરાગત વિશ્લેષણમાં એવું કહેવાય છે કે 1 રૂપિયો ખર્ચવામાં 2.95 રૂપિયાનો ફાયદો છે. એટલે કે આર્થિક ગતિવિધિ ચાલુ રહેશે. નોકરીઓનું સર્જન થશે. સિમેન્ટ, સ્ટીલ સેક્ટરને ફાયદો થશે. પરંતુ, જો પૈસા કેપેક્સ દ્વારા નહીં પણ સીધા તમારા હાથમાં આપવામાં આવે, તો 1 રૂપિયા માટે માત્ર 0.95 પૈસા ફાયદાકારક રહેશે.

એટલા માટે અમે વિચારીએ છીએ કે જો તમે ખર્ચ કરશો, તો તમને ગુણાકારમાં પરિણામ મળશે. તમને નોકરી પણ મળશે. માંગ પણ વધશે. અને માત્ર સ્ટીલ અને સિમેન્ટની માંગ વધશે નહીં, પરંતુ ત્યાં કામ કરવાની કિંમત, તેમના આવવા-જવાના ખર્ચમાં પણ ફાયદો થશે. તેથી, ગુણકમાં ખર્ચ કરવાથી જ વધુ લાભ મળશે.

પ્રશ્ન: બજેટમાંથી મધ્યમ વર્ગને શું મળ્યું? દર વખતે મધ્યમ વર્ગને કંઈક મળશે એવી અપેક્ષા હોય છે. પણ, આ બજેટ જોઈને માની લઈએ કે હવે આવા બજેટ જ જોવા મળશે?
જવાબ: સામાન્ય રીતે, મધ્યમ વર્ગ પાસે કમાણીનાં કેટલાક માધ્યમો હોય છે. તે ગરીબ લોકોની શ્રેણીમાં આવતો નથી. તે ફ્લેટ ખરીદી શકે છે. તે કાર ખરીદી શકે છે. આ કેટેગરીને સસ્તું ઘર ખરીદવા માટે ટેક્સમાં છૂટ આપવામાં આવી છે. ઉચ્ચ શિક્ષણ અને તેમના બાળકોને ભણાવવા માટે હાયર એજ્યુકેશન અને હોસ્પિટલ ખોલી રહ્યા છીએ. શું આ બધું મધ્યમ વર્ગ માટે નથી.

ખેડૂતો મધ્યમ વર્ગના છે. વિદેશમાં અભ્યાસ કરતા મધ્યમ વર્ગના બાળકો માટે LRS-Liberalised Remittance Scheme પણ શરૂ કરવામાં આવી છે. તમે 2.5 કરોડ રૂપિયા સુધી ટ્રાન્સફર કરી શકો છો. મેડિકલ કોલેજો ખોલવામાં આવી રહી છે, તે પણ મધ્યમ વર્ગ માટે છે. રોકાણ સમગ્ર દેશમાં થાય છે. દેશમાં જે વિકાસ થઈ રહ્યો છે તેની અવગણના કરવી મુશ્કેલ છે. ઇમાનદાર ટેક્સપેયર્સ માટે હંમેશા આદર છે અને દરેક બજેટમાં તેનો ઉલ્લેખ પણ કરીએ છીએ.

આજે દરેક ગરીબ આપણા ભાઈ-બહેન નથી. દરેક ઘરમાં શૌચાલય, ઘર, ગેસ, નળ, તેનું પણ ધ્યાન રાખવું પડશે. આપણા પરિવારમાં પણ આવા લોકો છે. આપણે અતિ સમૃદ્ધ લોકો માટે શું કરી રહ્યા છીએ? આ આપણા ટેક્સમાંથી થઈ રહ્યું છે. આજે 24*7 વીજળી સપ્લાય કરવી, ઉદ્યોગોને વીજળી આપવી અને ત્યાં આવીને ઉદ્યોગ સ્થાપવો, શું આ બધું આપણે અમીરો માટે કરી રહ્યા છીએ? આ બધું એટલા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે કે દરેકને રોજગારી મળે. એટલા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે. 

લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે અમારી Zee News App ડાઉનલોડ કરો, અમારી સાથે જોડાઓ : facebook | twitter | youtube